Przejdź do treści

Przygotowanie

Wybór odpowiedniego tematu pracy

Nawiązując do poprzednio poruszonego tematu można założyć że student wybrał już seminarium i, zapewne chociaż pełen wątpliwości, przystępuje do pierwszych zajęć. Kolejnym krokiem, tym razem podyktowanym przed promotora, będzie wybór konkretnego tematu pracy. Mimo że dla niektórych może się to wydawać błahym zadaniem, jest to w rzeczywistości jedna z najtrudniejszych decyzji ponieważ wymaga sprecyzowania swoich zainteresowań i ukierunkowania ich w stronę konkretnych zagadnień.
    Promotorzy przyjmują rożne strategie. Bywa że prowadzący seminarium magisterskie podają swoim studentom przykładowe tematy prac. Jednak w tym przypadku bardzo często te tematy odzwierciedlają zainteresowania promotora i są związane z konkretnym zagadnieniem w zakresie danego seminarium w którym promotor najlepiej się orientuje i na którym zapewne bazował swoją drogę do kariery akademickiej. Wybór takiego, zaproponowanego odgórnie, tematu może być ryzykowny ale może przynieść także dużo plusów. Ryzykownym elementem jest, że jeśli piszemy pracę po angielsku, przyjmując na przykład że jest to na seminarium z pragmatyki i dotyczy ta praca konkretnie dyskursu używanego przed adwokatów na salach sadowych, promotor który całe życie analizował właśnie te zależności wychwyci w pracy nawet najmniejsze niedociągnięcia i będzie wymagał dzieła niemalże na skalę nagrody Nobla :). Jednak z drugiej strony, skoncentrowanie się na tematach zasugerowanych przez prowadzącemu może pomoc studentowi ponieważ, jeśli prowadzący seminarium jest skłonny do współpracy, zapewne będzie miał w swojej przez lata zgromadzonej bibliotece dużo wszelakich materiałów które zapewne okażą się pomocne. Podsumowując, każdy student musi we własnym sumieniu rozważyć podane przez promotora opcje, może zasięgnąć opinii o nim jako osobie i podjąć decyzję czy dobrym posunięcie będzie wybranie zaproponowanego tematu.
    Stając przed decyzją o wyborze tematu pracy licencjackiej lub magisterskiej , druga opcją jest jeśli student sam precyzuje i konstruuje temat pracy na podstawie własnych zainteresowań i pomysłów. Jest to dużo częstsza opcja niż podana powyżej jednak wymagająca dużo więcej różnorakich umiejętności od konkretnego studenta. Pierwsze podejście do stworzenia ogólnego zarysu planowanej pracy musi przede wszystkim być związane z określeniem zakresu zainteresowań studenta. Dla przykładu, jeśli seminarium jest związane z luźno pojętą metodyką, przy pierwszym podejściu piszący musi sprecyzować że interesuje go np. motywacja jako konkretne zagadnienie w dziedzinie metodyki. Następnym krokiem będzie doprecyzowanie tematu ponieważ jednym z najczęściej popełnianych przez studentów błędów i największym z problemów jest podawanie zbyt ogólnych tematów pracy w których może być zawarte wszystko i nic. Co więcej, to właśnie w tym punkcie student musi zacząć orientować się w materiałach i szeroko pojętych publikacjach w danej dziedzinie. Niestety, wielu studentów robi dokładnie odwrotnie co prowadzi do problemów z pisaniem i frustracji z tym związanej. Niestety podejmując decyzję o wyborze tematu nie można się kierować tylko własnym pomysłem i sercem do danego zagadnienia ponieważ to może nie wystarczyć. Promotorzy wymagają dużego zaplecza bibliograficznego w każdej pracy i to właśnie przed podjęciem konkretnej decyzji o temacie należy zorientować się w tym jakie źródła są dostępne w danej kwestii i czy takie zaplecze będzie do konkretnej pracy wystarczające. Co więcej, jeśli praca ma planowo zawierać część analityczno-badawczą należy również rozważyć czy i w jakim konkretnie kierunku może podążyć to badanie i jakie student ma warunki żeby je przeprowadzić.
    Biorąc te wszystkie punkty pod uwagę i wracając do wcześniej wspomnianego tematu na seminarium z metodyki w zakresie motywacji, student podczas takiego rozeznania może stwierdzić że jest dużo materiałów wśród dostępnej literatury które skupiają się na motywowaniu młodszej grupy wiekowej. Dodatkowo wiedząc że ma on lub ona na co dzień kontakt z dziećmi uczącymi się języka angielskiego, na przykład pracując w szkole językowej, może zdecydować się na temat Motywowanie dzieci w wieku przedszkolnym. Taki wybór tematu jest zapewnia w danej sytuacji rozsądny, oszczędzi studentowi niepotrzebnego stresu, jest dobrym punktem wyjściowym do skonstruowania planu pracy i może nawet przynieść wiele ciekawych spostrzeżeń w zakresie danej dziedziny.

Opracowanie planu pracy

Staranne dobranie tematu pracy zgodnie z zainteresowaniami i możliwościami studenta jest dopiero początkiem fazy planowania całości treści zawartej w finalnym produkcie. Każda praca dyplomowa musi być następnie szczegółowo rozpisana i podzielona na części rozdziały, sekcje a nawet podsekcje. Rodzaj takiego podziału, ilość części i rozdziałów oraz ich charakterystyka zależą od wielu czynników. Po pierwsze, każde seminarium po części precyzuje jaka powinna być struktura pracy ponieważ tak jak seminarium z metodyki będzie na pewno ściśle wymagało dość rozległej części badawczej, która będzie miała na celu praktyczne udowodnienie postawionej tezy tak praca z literatury może być oparta na czysto teoretyczno-analitycznych rozważaniach.
    To jak student ma podzielić pracę zależy od obowiązujących standardów na uczelni, wydziale a nawet może wypływać bezpośrednio od promotora który od lat jest przyzwyczajony do takiego a nie innego układu rozdziałów. Prace pisane po angielsku, jak można zauważyć porównując z innymi wydziałami i kierunkami, są z założenia krótsze i przyjęta ilość stron na np. prace magisterską jest mniejsza niż ta standardowa na, przykładowo, filologii polskiej. Podstawowe wymagania stawiane pracy na danej uczelni są z reguły szczegółowo przedstawione studentom i wymaga się od nich dokładnego stosowania zasad dotyczących używanej czcionki, formy spisu treści, oznaczania cytatów, zaznaczania wypunktowań jak również odniesień bibliograficznych. Dokładna znajomość wspomnianych przepisów jest konieczna by student umiał dane wytyczne zastosować i by gotowa już praca została przyjęta bez zastrzeżeń. Znając ogólno przyjęte wymagania na danej uczelni i kierunku student musi następnie zdecydować się jak praca powinna być podzielona tak by zagadnienia były ułożone w logiczną całość i wynikały jedne z drugich w czytelny i sprawny sposób. Podstawową decyzją jest podział na części która to decyzja, jak zostało to już wcześniej wspomniane zależy od seminarium i promotora. To z reguły prowadzący seminarium magisterskie precyzuje charakter i znaczenia pracy badawczej na tle całości a studenta zadaniem jest wybranie obszaru analiz. Ten konkretny obszar powinien jasno wynikać już z wcześniejszych rozważań przy konstruowaniu tematu pracy gdyż to właśnie wtedy jest najlepszy czas na decyzję jakie badanie lub analizę będzie najłatwiej przeprowadzić. Przyjmując wcześniej wspomniany temat Motywowanie dzieci w wieku przedszkolnym celem badania może być udowodnienie jakie strategie lub techniki a nawet poszczególne zachowania motywują dzieci i które z nich są z największą chęcią wykorzystywane przez nauczycieli.
    Znając temat części badawczej konieczne jest skonstruowanie takiego teoretycznego zaplecza które wyczerpująco wprowadziłoby temat. Najczęściej cała praca podzielona jest na trzy rozdziały główne gdzie ostatni zawiera tylko część analityczno-badawczą a dwa pierwsze są czysto teoretyczne. W pierwszym rozdziale przyjęte jest, że student powinien wprowadzić ogólne zagadnienia związane z tematem (np. ogólnie pojętą motywacją), zaznaczyć jakie są teorie do tej pory przedstawione w danej kwestii i zaznajomić czytelnika z problematyką. Następnie warto uściślić temat i w drugim rozdziale skupić się już na punktach bezpośrednio związanych z tematem np. techniki w motywowaniu dzieci. Konkretne sekcje w każdym rozdziale powinny wyznaczać osobne zagadnienia uważając żeby wszystkie wspólne prowadziły do ogólnego tematu rozdziału. Powyżej przedstawiony punkt widzenia na pracę jest jednak tylko jednym z wielu gdyż każdy promotor a nawet każdy temat mogą wymóc na studencie całą gamę dostosowań. Jeśli temat składa się na przykład z dwóch wyraźnie zaznaczonych części może wyniknąć konieczność pominięcia części wstępnej a zawarcia dwóch rozdziałów gdzie każdy skupiłby się osobno, i już dość szczegółowo, na jednej części tematu zmierzając do części badawczej. Byłaby jednak jeszcze wtedy opcja by zdecydować się na trzy rozdziały teoretyczne, co też bardzo często się zdarza.
    Jak można wywnioskować z powyższych rozważań, opracowanie planu pracy może być naprawdę nie lada wyzwaniem. Jednocześnie jest to bardzo ważny etap gdyż dobry plan to podstawa każdego działania które ma się, z założenia, zakończyć sukcesem. Trudność związana z wybraniem istotnych zagadnień i powiązaniem ich w logiczną całość bardzo często skłania studentów do skorzystania z pomocy w tej kwestii. Istotna jest również na tym etapie rola promotora który może studenta wspomóc w zmaganiach. Z drugiej strony, jeśli jednak promotor nie jest sam z siebie skłonny do podania pomocnej ręki to, tak czy inaczej, w studenta gestii powinna być konsultacja planu aby uniknąć późniejszych problemów związanych z nieścisłościami i rozbieżnościami pomiędzy oczekiwaniami promotora a planami studenta.

Dobór i kompletowanie bibliografii

Starannie dobrana i odpowiednio zastosowana bibliografia jest podstawą dobrej pracy dyplomowej. Dla większości studentów praca licencjacka jest pierwszą tak istotną formą typowo odtwórczej wypowiedzi pisemnej. Na tym etapie od studenta wymaga się wykazania umiejętnościami analizy tekstów, logicznego powiązania faktów oraz interpretowania i przytaczania czyichś słów. Każdy piszący przed rozpoczęciem tworzenia swojej pracy musi zapoznać się z publikacjami które związane są z przedmiotem zainteresowań. Najlepiej gdyby odbyło się to na etapie formułowania tematu pracy i przed konstruowaniem planu ponieważ, jak to już zostało wcześniej wspomniane, nawet najciekawszy temat może stać się prawdziwym problemem jeśli nie jest poparty odpowiednio wiarygodnymi źródłami. Pisanie pracy licencjackiej lub magisterskiej polega właśnie na bazowaniu na materiałach które już dotąd zostały napisane w danej dziedzinie a zebranie odpowiednich pozycji w swojej bibliografii jest w niektórych przypadkach dość trudnym zadaniem.
       Pierwsze pytanie przed którym staje każdy student dotyczy najczęściej wiarygodności dostępnych źródeł. Bywają tematy gdzie na początku wydaje się, najczęściej po sprawdzeniu ilości informacji w Internecie, że ilość materiałów związanych z wybranym zagadnieniem zdecydowanie przerasta oczekiwania studenta. W efekcie jednak może okazać się że większość z nich nie jest autoryzowana nazwiskami ekspertów w dziedzinie i po prostu nie jest na tyle godna zaufania by je przytaczać w swojej pracy lub że w każdej z publikacji autorzy wykazują dokładnie takie samo podejście i nie umieszczają wystarczająco dużo informacji by wystarczyły one do ułożenia wyczerpującego planu pracy. Aby uniknąć niepotrzebnych stresów związanych z poszukiwaniami warto zacząć od rozmowy z promotorem oraz przejrzenia publikacji dostępnych w bibliotece uniwersyteckiej. Osoba prowadząca seminarium magisterskie najczęściej najlepiej orientuje się w większości zagadnień wybranych przez studentów na danym seminarium. Promotor może pomoc chociażby poprzez podanie nazwisk osób które są uznawane za podstawowych autorów w dziedzinie lub nawet nakierować na konkretne tytuły książek lub czasopism. Są również profesorowie którzy chętnie udostępniają studentom swoje zasoby i użyczają książek lub artykułów na dany temat na czas pisania pracy. Jest to bardzo pomocne ponieważ filologia angielska na tyle specyficznym kierunkiem że bardzo trudno o niektóre publikacje a jeśli są dostępne to wymagają specjalnej przesyłki z krajów anglojęzycznych co jest niemałym kosztem. W bibliotece, z kolei, można również poszukać odpowiednich publikacji według hasła które nas interesuje, przejrzeć dostępne tytuły które bardzo często same naprowadzą nas do kolejnych. Najłatwiej jest zebrać wyczerpująca bibliografię poprzez analizę odnośników znajdujących się w podstawowych tekstach które mieliśmy okazję przeczytać. Autorzy bardzo często podają cytaty pochodzące z dzieł innych uznawanych osobistości w dziedzinie. Na ich podstawie student może dotrzeć do całej publikacji na konkretny temat i wzbogacić teorię kolejnym interesującym przypisem.
       Bardzo ważne jest w tym miejscu jednak by nie używać jako źródeł bibliograficznych nazwisk i tytułów książek które w rzeczywistości nie zostały przez studenta przeczytane. Jest to dużym ryzykiem ponieważ nawet jeśli podczas sprawdzania kolejnych etapów pracy promotor sam nie poprosi o rozwinięcie danej kwestii i nie poruszy dyskusji na dany temat to podczas egzaminu np. magisterskiego bardzo często padają pytanie donoszące się do całości dzieła które zostało przytoczone. Podsumowując, bardzo ważnym jest by mieć rzeczywisty dostęp do materiałów z których student decyduje się korzystać i starać się zaznajomić z każdym z nich aby praca i wiedza którą podczas pisania się zdobywa była autentyczna i rzetelna. Internet jako źródło informacji może również okazać się bardzo użytecznym narzędziem jednak w tym przypadku należy być szczególnie ostrożnym. Najlepiej zajrzeć do publikacji dostępnych w Internecie dopiero wtedy kiedy student ma już podstawowa wiedze w konkretnej kwestii i jest w stanie zweryfikować te informacje które zostały umieszczone na przeglądanej stronie. Jednak tak jak poszczególne zagadnienia same w sobie mogą okazać się przydatne, tak strona internetowa jako źródło samo w sobie jest najczęściej mało przychylnie akceptowane przez uczelnie także warto to sprawdzić stanowisko uczelni wcześniej.
       Kolejnym zagadnieniem, które również zostało już wcześniej poruszone, a jest ściśle powiązane z cytowaniem, zaznaczaniem odniesień w tekście oraz pisaniem finałowej bibliografii jest tzw. stylesheet obowiązujący na danej uczelni. Jest to dokument który ściśle określa wymagania techniczne stawiane pracom dyplomowym a student piszący bibliografię musi się go rygorystycznie trzymać. Odpowiednia ilość materiałów o dobrej jakości które są zastosowane w pracy i zebrane na jej końcu jest bardzo ważnym elementem finałowej oceny która student otrzymuje dlatego warto poświęcić temu etapowi wystarczająco dużo uwagi. Co więcej, zebranie dobrej bibliografii znacząco ułatwia późniejsze pisanie.

Przejdź do początku, lub do poprzedniej strony